Dün, “Deprem gerçeği ve alınması gereken önlemler” konulu panelde yapılan konuşmalardan bir kısmını aktarmıştım. Doç. Dr. Şefik İmamoğlu’nun konuşmasını can kulağıyla dinleyip hemen hemen tamamına köşemde yer vermiştim. Panelin uzun olması ve İmamoğlu’ndan sonra Prof. Dr. Ahmet Ercan’ın sunumu da kayda değerdi.
Onun için bugün de sayın Ercan’ın söylediklerine yer vererek yorumumuzu yapacağız. 2003 yılında ilimiz Toptancılar sitesinde yaşanan patlamalarla gündeme gelen 2 kişinin ölmesi ve çok sayıda kişinin yaralanmasıyla sonuçlanan patlamanın, yer altına sızan benzinin oluşturduğu gazdan olduğu anlaşılınca bilim adamları ilimize gelerek incelemeler başlattı.
Bunların arasında en çok bilinen deprem uzmanı Prof. Dr. Ahmet Ercan’dı. Ercan, Batmanın Cumhuriyet mahallesi başta olmak üzere şehrin büyük bir kısmının yer altı haritasını çıkardı ve oluşan kanallara biriken benzini net olarak gördü.
Bunu Batmanlılar da biliyordu. Çünkü Cumhuriyet mahallesinde oturanlar kendi kuyularından ve sonra açtıkları kuyulardan saf benzin çıkarıyor ve bunu satıyorlardı. Hatta yer altındaki kanallarda oluşan benzin birikimleri devlet yetkililerinin bilgisi dahilinde tankerlere dolduruldu ve daha sonra bu benzin satılarak parası mağdurlara verildi.
Batman’da yaşanan bu durumu incelemeye alan Prof. Dr. Ahmet Ercan bir dosya hazırladı ve yapılması gerekenleri rapor haline getirip dönemin Valisi Efkan Ala’ya sundu. Sundu ama vali ile bilim adamı arasında anlaşmazlık çıktı ve istediği parayı alamayan Prof. Dr. Ercan Batman’ı terketti.
İşte aynı adam, yani Prof. Dr. Ahmet Ercan, 23 yıl sonra davet üzerine Batman’a yeniden geldi. Kendi ağzından dinliyoruz:
“23 yıl önce geldiğim Batman ile şimdiki Batman arasında çok fark var, planlı apartmanlar yapılmış, özellikle kolon ve kirişler olması gerektiği gibi inşa edilmiş. Bundan çok memnun oldum. Keşke yıllar öncesinden yapılsaydı da deprem riskini sıfıra indirseydik…”
Ve hocamız, Cumartesi günü yapılan panelde mikrofonu alarak gündemle ilgili konuşmasını yapmaya başladı:
6 Şubat depremi dünyanın en büyük çevre olaylarından biriydi. Yaşanan Kahramanmaraş ve Hatay depremleri 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeydi. Şimdiye kadar Türkiye’de 8 şiddetinde bir deprem olmadı. Biz bilim adamları 1-4 arasındaki depremlere “depremcik” diyoruz. Batman ve Hakkâri gibi yerler deprem üretmez. Eğer üretseydi, petrol yatakları karışır ve yer altındaki petrol kaybolurdu. Batman’ın çevresinde depremden etkilenen alanlar, gevşek zeminler var. Yıllardır tarım arazilerinde yapılaşma olmaması için diretiyoruz ama maalesef yine de yapılıyor. Deprem kırıklarının sarsıntısından çok etkilenen yerler var.
Elazığ, Muş, Hatay, Adıyaman Van illeri örnektir. Batman, büyük depremlerin alanı değildir. Olsa bile 6 - 6.10 şiddetindeki deprem yıkıma neden olmaz. Ancak yıkım olabilmesi için Batman’ın 6.5 şiddetini görmesi gerekir ki, bunu öngörmüyoruz. Fay kırılması öldürmez, kırık yapıyı keser geçer. Binalarımızı sağlam yaparsak hiçbir şekilde zarar görmeyiz. Dikkat ederseniz 6 Şubat depreminde çok katlı apartmanlar sadece yan yattı, camları bile kırılmadı. Çünkü yan yatmalarına neden olan çalka’dır. Bu bölgenin bir çok yerinde 2 ila 9 metre arasında yer altı suları var, kaygan olan her yer küçük depremlerde bile zarar görür. Su derinliği 20 metreden fazlaysa tehlike azalır. Temeller ıslak olursa tehlike yaşanması kaçınılmazdır. Örneğin Van’daki bir deprem Batman’ı etkiler. Sığ su derinliği olan arazileri yapılaşmaya açmayalım. Sloganımız. “Göçük altında kimse kalmasın, göçmeyen binalar yapalım.” Sorunlar yerden gelen sorunlardır. Mevcut Batman’da yapı yapılması yanlıştır. Ama maalesef yapılaşma hep burada olmuş. Batıraman bölgesi şehrin en uygun yeridir.
Hasankeyf ve Beşiri ilçesinin Yanarsu köyünün 4 km. güneyinde ters kırıklar var, bunlar deprem yaratmaz. Batman’da yapılaşma Doğu-Batı yönünde olmalıdır. 4-5’lik deprem bir yeri yıkmaz. Sadece ahırlar ve toprak evler yıkılır. Son olarak şunu söylüyorum. “Batmanda 7 BÜYÜKLÜĞÜNDE DEPREM OLMAZ.”
Bu nedenle herkes rahat olsun ve sadece sağlam yapılar yapılması için herkes bunun takibini yapsın.
Hoşça kalınız.