Bilindiği gibi insanın en mühim ve en lazım organı, duyu ve sistemi akıldır. Zira akıl fonksiyonu bütün organların derecesi üstündedir, evrende mevcut olan tüm eser ve başarıların mucidi akıldır. Üstat Bediüzzaman(k), Mesnevi ve Sözler kitaplarında aklı şu şekilde tarif etmektedir. "Akıl, insanı çirkin nesnelerden uzaklaştıran ve çirkin olmayanlara yönlendiren hayati bir nurdur." Evet, Akıl,((عقال İkal kökünden gelir, ikal, deveyi bağlayan, kelepçe gibi bir raptiyedir. Buna göre akıl da insanı çirkinden uzaklaştıran çirkin olmayana yönlendiren raptiye gibi bağlayıcı bir güçtür. Ünlü filozof, sosyolog İbn, Haldun, Mukaddime'sinde aklı şöyle tasvir eder: "Akıl, hak ve batılı ikisini sağlam şekilde tartabilen dürüst bir terazidir. İnsan bu teraziyle hakla batılı, müspetle menfiyi tartarak tercihini koyar. Yani Allah(cc) bu akıl cevherini iyiyi ile kötüyü kavramak, kötüyü terk etmek ve iyiyi yaşamak için yaratmıştır. Fakat bazen akıl, insi ve cinni etkenlerin müdahalesiyle kendi mihverinden sapar. Doğruyu değil eğriyi tercih eder ve hamili olan insanı haktan, doğrudan saptırır, hatta imandan küfre kaydırıe. İbn-i Haldun, orijinal aklın müstakim, dürüst bir terazi olduğunu fakat kapasitesinin sınırlı olduğunu izah ederek şöyle devam eder: Akıl, kendi kapasitesine göre kavrama cihetine yönelir, kapasitesi dışına çıkmaz, çıksa hamilini bataklığa sürükler. Mesela Allah'ın birliği (tevhit) ahret, cennet- cehennem, nübüvvet, Allah’ın sıfatları, ruh, cin, melek, şeytan hatta korona virüs gibi muamma nesneler aklın kapasitesi dışındadır. Eğer sen aklı kapasitesi dışına kaydırırsan dağları, denizleri, toprakları tartmaya kalkışan şaşkın kuyumcu gibi olup akım kalırsın, yorulursun, saparsın. Zira O, (akıl) mezkûr nesneleri keşif edecek, tartıp kavrayacak vasıfta yaratılmamıştır, aklın bunları tartması, idrak etmesi muhaldir. Madem akıl her şeyi idrak edecek kapasitede değildir, bunların ilmini Allaha havale etmek, onlara teslimiyet vasfıyla yanaşmak biz akıllı insanlara düşer.
Akıl, sağlam, dürüst bir terazidir.
İnsana öz kaliteyi tanzim etmiştir.
Bil, her terazi her şeyi tartamaz.
Akıl muhtevasıyla sınırlanmıştır. Hakka namzet ol