İhlâs, gerek tefekkür gerek fiil ve gerekse ihsan gibi tüm icraları sadece Allah için yapmaktır. Ne yaparsak bu mayayı içine zerk etmeliyiz, dünyalık ahiretlik, ibadet, kitabet, cihat, ihsan, hizmet, idarecilik, ticaret, hasılı ne olursa olsun hepsinin içinde ihlâs mayası lazımdır. İhlâsın olmadığı her şeyin içi boştur ve genel faydası eksiktir. Hatta kişi savaş meydanında kılıç çekerken ihlâsla beslemesi gerekir, ihlâs olmadığı takdirde kişi harp meydanında ölse de Allah katında şehitler saffına iltihak edilmez. Oruç tutmak, zekât vermek, hac eda etmek, namaz kılmak, insanlara fayda sağlamak Allah katında en muteber icralardır amma tümünün içinde ihlâs mayası şarttır. Zira ihlâsın olmadığı yerde şeytan, nefis, riya, gibi mikroplar içine nüfuz eder, coronavirus gibi kökünden çürütür ve ya öldürür. Zira manevi ciheti mazbut ve sade olan her zevat tüm fiillerinde ihlâs beslemişler, ihlâssız icradan içtinap etmişler. Peygamber (sav) buyurur ki: “ ھلك العالمون الا المخلصون Bütün alem ziyandadır muhlisler hariç, onlar kârdadır. Her namazda fatihe okurken ایاك نعبد sadece sana ibadet ederiz” diyerek ihlâs mayasını derc ediyoruz.
İmam Ali bir müşrik cengâverle savaşırken cengâveri yere sermiş, kellesini kesmek teşebbüsünde iken cengâver mübarek yüzüne tükürmüş. Ali, cengâveri öldürmekten vazgeçmiş. Cengâver, ben seni yere atsaydım, seni öldürürdüm, sen beni attığın halde öldürmekten vaz geçtin neden? Ali ®, şu manalı cevabı verir: Ben seni önce sadece Allah için öldürecektim, amma sen benim yüzüme tükürdüğün zaman hiddete kapıldım, nefsim kabardı, nefsimin payı içine girdi, ilayi kelimetullah için değil, bana tükürdüğün için öldürecektim, onun için öldürmekten feragat ettim. Cengâver Alin’in islam'dan aldığı ihlâs mayasının bu denli ciddi olduğunu his edince Alin’in önüne diz çöküp Müslüman olmuştur.
Şahsiyetiyle Doğulu ve Batılı tarihçiler ve yazarların eserlerinde kendisinden övgüyle söz ettiği Selahaddin-i Eyyubi, Hicaz bölgesine verdiği önem dolayısıyla "Hadimü'l-Haremeyn" (Mekke ve Medine'nin hizmetkârı) unvanını kullanan ilk hükümdar oldu. Yani Kendisine komutan, sultan, paşa, reis, fatih gibi lakaplar layık iken hepsinin yerine bu lakabı seçmişti. Çünkü bu lakapta ihlâs hâkimdir, diğer lakaplarda nefsin payi vardır.
Babnirli, ne işlersen ihlâsla mayala.
Aksini yapma kat’an! Nefsini kovala.
İhlâsla mecralar sana da kâr sağlar.
Allah katında tüm mecralar gür akar. Hakka namzet ol.