Mide ve bağırsak hastalıklarında sadece teşhis için değil, tedavi amaçlı olarak da kullanılan endoskopi ve kolonoskopi özel cihazlarla yapılıyor. Geçmeyen karın ağrısı, hazımsızlık ve uzun süren kabızlık gibi sorunların sebebini belirlemek için yapılan endoskopi ve kolonoskopi, hastalıkların erken teşhisinde büyük önem taşıyor.
Teşhis ve tedavi amaçlı yapılıyor
Ağızdan girilerek sindirim sistemini incelemek için yapılan işleme endoskopi denilmektedir. Herhangi bir kesi yapmadan endoskopi işlemi sayesinde sindirim sistemindeki organları görüntülemektedir. Yemek borusu, yutak, mide ve onikiparmak bağırsağında ortaya çıkan hastalıkların teşhisinde ve tedavisinde kullanılan endoskopi, ucunda kamera ve ışık bulunan esnek bir tüp yardımıyla yapılmaktadır. Biyopsi yapmak için endoskopa aletler takılabilmektedir. Bu işlemler tercihen anestezi altında ya da anestezisiz yapılabilmektedir.
Endoskopi hangi sorunlar için yapılmalı?
Endoskopi yapmak için belirti olması gerekir. Sindirim sistemindeki farklı rahatsızlıkların nedenlerini araştırmak için yapılmalıdır.
- Sindirim sistemindeki anormal kanamalarda.
- Geçmeyen karın ağrısı ve mide bulantısı durumunda.
- Yutma güçlüğü veya yemek borusunu tıkanması durumunda.
- Enfeksiyonlarda ve pankreatit olasılığı varsa.
- Uzun süre geçmeyen ishal ve kabızlıklarda.
- Sebebi belirlenemeyen kilo kayıplarında.
- Safra kesesi taşı olduğundan şüpheleniliyorsa.
- Mide ülseri varsa
- Tümör söz konusuysa.
Biyopsi: Şüpheli durumlarda mide, yemek borusu ve onikiparmak bağırsağından biyopsi yapılmak üzere doku örneği almak için endoskopi yapılmaktadır.
Tedavi amaçlı: Endoskopi cihazına özel aletler takılarak tedavi ve acil müdahale amacıyla kullanılabilmektedir. Polipleri almak, ağız yoluyla yutakta ve sindirim organlarına takılan yabacı bir nesneyi çıkarmak için de endoskopi kullanılmaktadır. Yemek borusu darlıklarını açmak, biriken sıvıyı boşaltmak safra kanalına düşmüş taşların çıkartılması endoskopi yöntemi özel bir yöntemi olan ERCP ile yapılabilmektedir.
Bunun yanı sıra endoskopik ultrason (EUS) denilen yöntem ile cihaza ultrason probu takılabilmektedir. Ayrıca pankreas gibi ulaşılması zor organların görüntüleri endoskopi sayesinde daha rahat ve detaylı olarak elde edilebilmektedir.
Kolonoskopi endoskopik bir işlemdir
Hem teşhis hem de tedavi amaçlı makattan girilerek gerçekleştirilen kolonoskopi, endoskopik bir işlemdir. Kalın bağırsak ve rektumun incelenmesinde kullanılan kolonoskopi, uygulamasıyla kalın bağırsaktaki polipler çıkartılmakta ve doku örneği alınabilmektedir. Kolonoskopi sırasında görüntülemenin sağlıklı olabilmesi için bağırsakların boş olması gerekmektedir. İşlem öncesinde bağırsakları temizleyen ilaçlar kullanılarak boşaltılması sağlanır. Bağırsakların temiz olması; işlem sırasında lezyon veya polip adı verilen yapıların belirlenmesine yardımcı olmaktadır.
Kolonoskopi hangi sorunlar için uygulanır?
Bağırsakta ortaya çıkan sorunların teşhisi için kolonoskopi yapılmaktadır.
- Geçmeyen karın ağrısı durumunda.
- Kronik kabızlık ve ishal söz konusuysa.
- Rektal kanama durumunda.
- Sebebi belirlenemeyen kansızlık veya demir eksikliğinde.
- Nedeni açıklanamayan kilo kaybı gibi belirtilerde.
Bağırsak kanseri için: Kolon ve rektum kanserinin erken teşhisi için kolonoskopi kesinlikle yapılmalıdır. Ailesinde kolon veya rektum kanseri olan kişiler ile 50 yaşın üzerinde bireylerde her 5 yılda bir kolonoskopi yapılması önerilmektedir. Ailesinde kolon veya rektum kanseri öyküsü olanların kolonoskopi yaptırma sıklığı değişebilmektedir.
Polip kontrolü için: Bağırsaklarında polip sorunu olanların belirli aralıklarla kolonoskopi yaptırması gerekir. Çünkü bağırsakta ortaya çıkan poliplerin erken teşhis edilerek kolonoskopi sırasında çıkarılmasıyla bağırsak kanserinin oluşması engellenebilir.
Sağlıklı günler dileriz.
Op. Dr. Mehmet Cemil KUBA
instagram= op.dr.mehmet_cemil_kuba