Bilindiği gibi dünya ve ahiret mimari ilimdir, cehalet, dünya ve de ahiret mimarı vasfını haiz değildir. Lakin mimarlık vasfını taşıyan ilim, medresede okutulan iman, kuran, ibadet, merhamet ve irfan vasfını taşıyan ilimdir, bu vasıfta olan ilim ve hamili, peygamber varisi mertebesindedir. Lakin iman, Kuran, ibadet, merhamet ve irfan vasfından tecerrüt eden ilim mimarlık vasfını haiz değildir. Dolayısıyla iman, kuran, ibadet ve irfandan tecerrüt eden ilmin âlimleri de mimarlık ve varislik vasfından uzaktır. Bugün okullarda okutulan ilimler iman, kuran, ibadet, merhamet ve irfan meziyetlerle mücehhez olmadıkları için dünya ve ahiret tamirinde ve peygambere veraset ihtisasında eksiktir.
Hulasa, bu gün okullarda okutulan ilimler medrese ilmi haricinde olduğu için insanlık tehlike devrine, kaymış, dünyanın tümünde ilim okutulduğu ve icazetler alındığı halde insan canavarlık ahlakına bürünmüş, kendi hemcinsini tırmalama, yutma, yok etme girdabına girmiş, aralarındaki emniyet, hatta insanlık bağı kopmuş, başıboş badireye düşmüştür. Akif'in tabiriyle bu gün okuldan mezun diplomalı âlim, medrese ilminden mahrum olduğundan tekrar Asr-i saadetten önceki duruma düşmüştür. Bunun hal çaresi okullarda medrese ilmi olan iman, kuran, merhamet, irfan ilimleri okutmak, bu evsafa haiz âlimleri yetiştirmektir. Akif bu ilimlerden mahrum insanları şu şekilde tarif etmektedir:
Ondört asır evvel, yine böyle bir geceydi,*
Kumdan, ayın ondördü, bir öksüz çıkıverdi!
Lâkin, o ne hüsrandı ki: hissetmedi gözler,
Kaç bin senedir, halbuki bekleşmedelerdi!
Nerden görecekler? Göremezlerdi tabi'î:
Bir kerre, zuhûr ettiği çöl en sapa yerdi;
Bir kerre de, mâ'mûre-i dünyâ, o zamanlar,
Buhranlar içindeydi, bu günden de beterdi.
Sırtlanları geçmişti beşer yırtıcılıkta;
Dişsiz mi bir insan, onu kardeşleri yerdi!
Fevzâ bütün âfâkını sarmıştı zemînin.
Salgındı, bugün Şark'ı yıkan, tefrika derdi.
Medrese ilminden mahrum Okul ilimleri bu kadar facialı olduğuna göre okullarda okutulan ilimlerle beraber medresede okutulan ilimler de okutulmalıdır, okullarda bu ahlaki ilimler okutulmadığı ve yaşanmadığı sürece insanlık mimarlık vasfına malik olmayacak, gemisinin rotası hep badireye sürüklenecektir. Hakka namzet ol