Merhamet, esirgemek ve şefkat göstermektir; acımak ve insaflı davranmaktır; kalp inceliği ve gönül yumuşaklığıdır. Merhamet, Allah'ın Rahman isminin bir yansımasıdır.

Allah'ın merhametini anlatan birçok ayet ile birçok hadis-i şerif var bunlardan bir kısmı şöyle: Rahmetim her şeyi kuşatmıştır. (Araf 156) Rahmetim gazabımı geçti. ( Buhari Müslim) Bir savaş sonrası Resulullah’la bir grup esir getirildi. İçlerinden bir kadın telaş içinde esirler arasında yavrusunu arıyordu.

Sonunda çocuğunu bulup bağrına bastıktan sonra emzirmeye başladı. Durumu gören Hz. Peygamber yanındakilere, 'Bu kadının çocuğunu ateşe atacağına inanır mısınız? diye sordu. Onlar da hayır diye cevap verdiler. Bunun üzerine peygamber (sav) " Bilin ki, Allah'ın kullarına olan rahmeti, bu kadının çocuğuna olan şefkat ve merhametinden çok daha  buyurdu.

Başka bir hadisinde Allah resulu( sav) “ Allah rahmeti yüz parçaya ayırdı, doksan dokuz parçasını yanında alıkoydu, bir parçasını ise yeryüzüne indirdi. İşte bu bir parça rahmet sebebiyle bütün mahlûklar birbirlerine merhametli davranırlar. Hatta kısrak(dişi at) yavrusunu emzirirken basıpta zarar verme korkusuyla ayağını kaldırır. (Buhari) Günahkarlara seslenen yüce Allah, şöyle buyuruyor. "Ey kendi aleyhlerine olarak günahta haddi aşan kullarım! Allah'ın rahmetinden ümit kesmeyin. Allah (dilerse) bütün günahları bağışlar; doğrusu O çok bağışlayıcı, çok merhametlidir. ( Zümer suresi 53) Yusuf suresi 87. Ayeti kerimede" Allah'ın rahmetinden ümit kesmeyin. Çünkü kâfirler topluluğundan başkası Allah'ın rahmetinden ümit kesmez". Buyurmuştur. Çünkü Allah'ın rahmetinden ümit kesmek, Allah bu işe gücü yetişemez bu halimi düzeltemez, bu işimi yapamaz anlamına gelir ki bunu ancak Allah'ı tanımayan kâfirler söyler. Peygamberine hitaben ( Ey Peygamber! ) Biz seni ancak alemlere rahmet olarak gönderdik. (Enbiya 107) buyurmuştur.

Mümin, Allah Teâla’nın rahmetini ümit etmek ve O'nun azabından korkmak arasında olması gerekir. Nitekim Allah teala bu konuda şöyle buyurmuştur: (Ey Peygamber) " Kullarıma benim gerçekten çok bağışlayıcı, çok esirgeyici olduğumu bildir. Ama azabım da çok elem verici bir azaptır! ( Hicr 49, 50) "şeytan Allahlın kerem ve merhametini ileri sürerek sizi aldatmasın" ( Fatır 5) ne yazık ki şeytanın en çok bizi kandırdığı noktalardan biri de bu. Allah bize acıyıp merhametli davranıyorsa, bunun karşılığı Allah'a karşı gelmek ya da daha çok günah işlemek değil, bilakis Allah'ın sınırlarına riayet edip, takvalı olmaktır.

 Allah kimlere merhamet eder?

Dua için her elimizi açtığımızda "Allah'ım rahmetini esirgeme bize merhamet et” diye dua ederiz. Oysa peygamber efendimiz "Merhamet etmeyen kimseye merhamet olunmaz ( Buhari Müslim) başka bir hadis-i şerifte: " Yeryüzündekilere merhamet edin ki göktekiler(AIIah ve melekler) de size merhamet etsin. Buyuruyor. Yani; Allahlın bize merhamet etmesini istiyorsak öncelikle biz insanlara merhamet edeceğiz. Özellikle ekonomik krizin yaşandığı bu günlerde birbirimizin yükünü hafiletmeli, komşumuzun, kiracımızın, akrabamızın sıkıntısına el atmalı, gücümüz nisbetinde  infak ve sadakalarla yardımcı olmalıyız. Onların acılarını acımız, sıkıntılarını sıkıntılarımız görüp, merhametle yaklaşmalıyız. Eğer bunu becerebilirsek işte o zaman merhamete müstehak oluruz. Hadis i şerifte denildiği gibi; Müminler, birbirlerini sevmede, birbirlerine merhamet ve şefkat göstermede, tıpkı bir organ rahatsızlandığında diğer organları da uykusuzluk ve yüksek ateşle bu acıyı paylaşan bir bedene benzer. ( Buhari Müslim) Haşr suresi 9. Ayette Kendileri son derece ihtiyaç içinden bulunsalar bile ( Müslüman kardeşlerini) kendilerine tercih ederler. Bu ayetin sebebi nuzulü ile ilgili tefsir kitaplarımızda şöyle bir rivayet aktarılır:

Abdullah b. Ömer şöyle dedi: Ashaptan birine bir koyun başı hediye edildi.

O da " Kardeşim filan kişi ve ailesinin buna bizden daha fazla ihtiyaçları var" diyerek ona gönderdi. O da aynı düşünce ile başka birine gönderdi. Böylece yedi haneyi dolaştıktan sonra ilk haneye geldi. Bunun üzerine yukarıdaki ayet nazil oldu. Böyle fedakârlık örneklerimiz varken, nasıl olurda bir Müslüman ihtiyacı olmamasına rağmen kiracısını mağdur edebiliyor. Sırf fazla kira almak için yalan söyleyip evinden dışarı atabiliyor.

Rabbim merhametinden mahrum etmesin. Amin.

Vesselam