Bayram, sevinçtir neşedir, mutluluktur.
Bayram sosyalleşmek için bir vesiledir.
Bayram heyecandır;
Kadınlar için ta bir ay önceden temizliğe başlamaktır; duvarların, kapı pencerelerin silinmesidir, yatak, yorgan, yastıkların, örtülerin, kilimlerin, halıların yıkanmasıdır, kap kacakların yıkanıp dolapların silinmesidir. Sözün özü köklü bir temizliktir.
Erkekler için de mutfak ihtiyaçlarının karşılanması, bayramlıkların, ikramlıkların alınmasıdır.
Arife günü ikindiye doğru mezarlıklara gidip kabirlerin ziyaret edilmesidir.
Arife gecesi geç saatlere kadar yarım kalan işlerin tamamlanması, bayrama hazırlıkların yapılmasıdır.
Bayram sabahı hane halkının erkenden kalkıp birbiriyle bayramlaşmasıdır.
Etrafın derlenip toparlanması, uzun sofraların kurulup akraba, komşu, eş dostla bir sofrada oturulmasıdır.
Bayrama gelen çocuklara harçlığın, şekerin verilmesidir.
Büyüklerin ve varsa yakını bir hastanın ziyaret edilmesi, çam sakızı çoban armağanı küçük bir hediye alınıp verilmesidir.
Kin, öfke, nefretin ortadan kalkması, küskünlerin barışmasıdır.
Yıllar önce, bir bayram Iğdır’ın merkez köylerinde bayram ziyaretinde bulundum. Hangi eve gittiysem gözüme sandığın üzerinde dizilmiş çok sayıda hediyelik şeker paketleri -köydekilerin deyimiyle, ‘fantazi’- ilişiyordu. Merak ettim. “Bu kadar hediyelik şeker paketine ne yapacaksınız?” dediğimde bu kez onlar şaşkınlığı ima eden bir tavırla, “Sizde bayramlaşmaya giderken hediyelik şeker paketi götürmek yok mu?” diye soruma soruyla karşılık verdiler. Ben de, “Yok. Bizde böyle bir şey yok. Ancak hastanın ya da bir büyüğün yanına giderken eli boş gidilmez. Bayramda yaptığımız her ziyarete hediye götürmüyoruz.” dediğimde, “Bizde bayram ziyaretine eli boş gidilmez. Hasta ya da büyük olmasına gerek yok, kim olursa olsun. Ayıptır, eli boş gidilmez ki.” diye karşılık verdi. O an, bayram sabahı komşularımızın birbirlerine gönderdikleri yemekler sonra da çocukluğumun geçtiği mahallede bilge ve nahif konuşmalarıyla, davranışlarıyla mahallelinin gönlünde baş köşede yer edinen komşumuz Fikriye teyzenin her bayram çocuk mendilleri aldığı, içine de şeker koyup bayramda gelen çocuklara verdiği, aklıma hemen düştü. “Demek her yerin, her dönemin kendine özgü güzellikleri vardır.” diye düşündüm.
Bayramlar, toplumlarda farklı bir şekilde kutlanılsa da temelinde, toplumsal değerler olarak zikredilen sevgi-saygı, yardımlaşma, şefkat ve merhamet, dayanışma, birlik, beraberlik içinde olmak, hoşgörü, kardeşlik, misafirperverlik ve çalışkanlık gibi önemli değerler vardır. Beraberinde bu güzel değerleri getiren bayram geleneğimiz, toplumumuzun ayakta kalmasını ve birlik beraberlik içinde olmasını sağlayan geleneklerimizdendir.
Sosyal mirasımız olan bayram geleneğimize, hem önemli değerleri beraberinde getirdiği hem de nesiller arası bir aktarım olduğu için sahip çıkmalıyız.
Bayramlar tatile gitmek için değildir. Ama maalesef günümüzde insanlar, bayramlarda bir araya gelmenin, büyükleri ziyaret etmenin yerine üç-dört gün de olsa tatil için programlar yapıp tatile gitmektedirler. Bayram tatilleri geleneklerimizi gerçekleştirmemiz için bizlere bahşedilen bir güzelliktir.
Bugün iki güzel duygunun kutlanıldığı gündür. Bayramın şeker tadında bir bayram olmasını diliyor, hepinizin bayramını ve de tüm babaların babalar gününü kutluyorum.