GEOMETRİDE İSLAM HARCI
Geometri denilince uzun yıllardır Öklid, Pisagor, Tales, Arşimet ve Aristo’nun ismi anılagelmiş ve ilk temel bilgilerin onlara ait olduğu söylenmiştir. Burada da bir gerçek görmezden gelinmiştir. Oysa Müslüman matematikçilerin geometriye yaptıkları hizmet hiç de unutulacak ve küçümsenecek cinsten değildir. Prof. Dr. İmadüddin halil, ‘’ geometriyi geliştirip zamanla tüm dünyada kabul edilen bir ilim haline getirenlerin Müslümanlar olduğunu’’ belirtirken, Prof. Dr. K. H.Hitti ise ‘’analitik geometrinin büyük çapta Müslümanlar tarafından kurulup geliştirildiğini’’ söyler. Carra de Vaux da şöyle der: ‘’ Analitik geometrinin temelini atma şerefi Müslümanlara aittir.’’ Garaudy de aynı görüşü paylaşır: ‘’Müslümanlar analitik geometrinin temelini attılar hem de bunu Descartes’ten bin sene kadar önce başarmışlardı.’’ Ayrıca uzay geometrisinin doğmasına sebep olmuşlardır. Çünkü astronomik hesaplarda ona ihtiyaç vardı.
Müslümanlar geometriye hendese derlerdi. Hendese atmak, çizmek, ölçü almak manalarına gelen Farsça ‘’endahtan’’ veya ‘’endaziden’’ kelimelerinden gelmedir. Bu ilimle uğraşan kimseye de mühendis denilirdi.
Geometriyi cebire ilk uygulayanlar Müslümanlardır. Sayı çokluklarıyla geometrik çoklukların birlikte ele alınması gerektiğini fikrini ilk defa savunanlar onlardır. Sayı çokluklarını geometriye uygulayarak ayrı bir dal halinde gelişmesini sağlamışlardır.
Gerek cebiri ve gerekse aritmetiği geometriye uygulama ce cebir problemlerini geometrik problemlerle bulma konusunda hiç şüphesiz Müslümanlar yunanları da, Hintlileri de çok çok geride bırakmışlardır.
Müslümanlar geometrinin sembolik yönü üzerinde de durdular, onu sanat ve mimaride kullandılar, fakat kâinatın büyük mimarı Allah’ın bilhassa Adl ve Mukaddir isimlerinin tecelli ve görüntülerini her bir yaratıkta müşahede etmeyi de ihmal etmediler.
Kısaca söylemek gerekirse geometriyi büyük ölçüde geliştiren, Müslüman matematikçiler bu ilmi modern geometriye temel olabilecek seviyeye yükselttiler.