Değerli okurlar şüphesiz ki; 2019 yılına girdiğimizden plastik poşetlerin ücret karşılığı satılması gündemin en çok konuşulan konularından biri oldu. Çünkü bol keseden bedava verilen poşetler artık tüm satış noktalarında bir ürün gibi en az 25 kuruş karşılığında satılmaya başlandı. Üstelik “Plastik Poşetlere Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar”da; plastik poşetlerin en az 40 mikron kalınlık, en fazla tüm alanın %20’sinde reklam bulundurma ve bir tarafında sıfır atık logosu ve çevre sloganı bulundurma zorunluluğu getirilerek, plastik poşetleri ücretsiz satanlara metrekareye 12 TL İdari Yaptırım Uygulama kararı verildi. Uzun bir süre toplum bu uygulamayı konuştu; bu uygulamanın birdenbire nereden çıktığını sorgulayanlar, uygulamanın saçma olduğunu düşünenler vesaire… Bu uygulamanın amacı, tüketicinin cebinden her plastik poşet için 25 kuruş almak değil. Aksine insanların tek kullanımlık plastik poşetler yerine, kumaş ya da karton poşet kullanmalarını sağlayarak plastik poşet kullanımını azaltarak gelecek nesillere daha yaşanabilir bir dünya bırakmaktır.
Dünyada her yıl 500 milyar ile 1 trilyon arasında plastik poşet çanta kullanıldığı tahmin ediliyor ve bir naylon poşetin doğadan tamamen yok olabilmesi için denizde ise 400 yıl, karada ise 800 yıl kadar bir zaman geçmesi gerekli. Bu uygulamanın anlamsız olduğunu düşünenlere ve itiraz edenler, bu uygulamanın asıl amacının farkında değil gibi görünüyor. Elbette ki; Ülkemizde son dönemlerde yaşanan ekonomik sıkıntılar ve bununla birlikte birçok hizmet ve ürüne zam gelmesi ve vergi oranlarının artırılması, artık insanların ceplerinden çıkan her ekstra kuruşa dikkat etmelerine neden oldu ve bu yüzden plastik poşetin parayla satılmasına, insanların ön yargıyla yaklaşmalarının haklı gerekçeleridir Ancak bu uygulama, cebimizden çıkacak 25 kuruştan çok daha büyük bir önem taşıyor. Zira plastik poşetlere verilen paranın telafisi vardır ancak önlem alınmazsa plastik poşetlerin sebep olduğu çevre kirliliğinin telafisi olmayacaktır. Doğada döngüsel bir sistem var. Plastik poşetlerin kullanımına bu şekilde devam edilmesi halinde ne yazık ki; toprakta çözülen plastik toprak ürünleri olarak, sularımızda bulunan plastikler su ürünleri olarak soframızda yer alacak ve insanoğlu yaptığından nasibini alacaktır. Bunu gelecek nesillere yapmaya hakkımız yok ve yapmamalıyız.
Dünya globalleşti, sebep olduğumuz her kirlilik tüm dünya canlılarını etkileyebiliyor. Örneğin; tüketiminden vazgeçtiğiniz bir adet plastik poşet sayesinde deniz ve okyanuslarda yaşayan milyonlarca canlı daha az risk altında olacaktır. Evlerimizdeki çöpten, şehirlerin geniş çöp tarlalarına atılan plastik poşetler rüzgârın etkisiyle çok büyük alanlara yayılabiliyor ve hayal bile edemeyeceğiniz mesafelerdeki canlılara zarar veriyor. Plastik poşetlerin çevreye verdiği zararları fark eden dünya devletleri plastik poşetlerle mücadeleye bizden önce başlamıştır. Örneğin; Meksika, Hindistan, Bangladeş, Ruanda ve Avustralya’da plastik poşet kullanımı yasak. İsviçre, İsveç, Norveç, Almanya ve Hollanda’da ise mağazalarda plastik poşetler ücretle satılıyor.
Plastik poşetlerin bilinen belli başlı zararları;
-Kanser vakalarındaki artışın en büyük sorumlularından biri naylon poşetlerdir. Isıya veya güneşe maruz kaldıklarında bileşimindeki maddeler çözünerek kansere neden oluyor.
-Doğaya atılan naylon poşetler nedeniyle yunus, fok, balina, deniz kaplumbağaları gibi hayvanlar denize atılan poşetleri yiyecek sanıp yerler. Bu da onların sindirim sistemlerinde bozulmalara yol açarak ölmelerine neden olur.
-Naylon posetler şeffaf oldukları için, sera gibi ısıyı emerek orman yangınlarına neden olur. -Kimyasal maddeler içeren naylon poşetler, özellikle siyah olanlar, sadece toprağa değil, içlerine konulan sebze ve meyveler aracılığıyla insan sağlığına da zarar verebilirler. Özellikle incir, üzüm, çilek gibi poşetle temasta olabilen meyveler bu poşetlerde taşınmamalıdır.
-Naylon poşetler doğada bozulmaya başladıklarında çevreye zararlı kimyasal maddeler yayar ve bu maddeler toprağa, suya karışarak besin zincirimizi yavaş yavaş kirletir.
Plastik poşetin zararlarını önlemek veyahut minimize etmek için yapılması gerekenler şu şekilde sıralanabilir;
-Daha az plastik poşet kullanılmalıdır. Haftada sadece 1 poşet daha az kullanıldığında yılda kişi başına yaklaşık 52 poşet çöpe atılmamış olur. Böylece ülkemizde yaklaşık 4 milyar plastik poşet tüketimi azaltılmış olur.
-Alışverişlerde bez çanta, file, tekerlekli pazar çantası veya sepet kullanılmalıdır. Bu kişi başına haftada 6, ayda 24, yılda 288, 70 yıllık bir hayat süresinde 20 bin 160 daha az poşet kullanımı demektir. Türkiye’de her beş kişiden biri plastik poşet kullanmayı bırakırsa 70 yılda 37 milyar daha az plastik poşet tüketilir.
-Naylon poşet ve kese kâğıtlarının geri dönüşümü sağlanmalıdır.
-Apartman yöneticileri, geri dönüşüm kutuları koyarak, naylon ve plastik türevi maddeleri toplayıp satabilirler. Apartmanlarına az da olsa maddi gelir sağlayabilir, çevre kirliliğini önlemeye katkı yapabilirler.
-Çöpten plastik ürünleri toplayanların mikrop kapma risklerini azaltmak ve daha kolay toplamalarını sağlamak için plastik ürünler diğer atıklardan ayrı torbalanarak atılmalıdır.
-Belediye Başkanlığı tarafından şehrin belirli noktalarına, okullara vb. ortak kullanım alanlarının tamamına geri dönüşüm kutuları yerleştirerek plastik poşet vb. atıkların geri dönüşümü sağlanmalıdır.
-Satış noktalarında belli miktarlarda alışveriş yapan müşterilere bez çanta hediye edilerek plastik poşet kullanımı engellenebilir.
Daha bilinçli yaşamak ve gelecek nesillere de temiz ve kullanılabilir çevre bırakabilmek adına plastik poşetler yerine bez çanta, file, kese kâğıdı kullanımı gibi çözümlere yönelmek gerekiyor. Bu yüzden çevreye ve doğaya değer veren herkes gibi biz de; bu uygulamaya destek veriyoruz. İnşallah bu uygulama bir tohum olur ve ileride plastik poşetler tamamen yasaklanarak doğa dostu malzemelerden üretilen, doğaya ve insanlığa hiçbir zararı olmayan poşetler üretilir.