DEPREMZEDELERLE İLETİŞİM

‘Kendisi ya da bir yakını deprem bölgesinde bulunan kişilerle’

iletişim kurarken nelere dikkat etmeliyiz?

• Öncelikle sakin ve güven veren bir ses tonuyla “merhaba, geçmiş olsun” deyin ve kendinizi tanıtın.
• Kişilere “siz” diye hitap edin.
• Görüşmek için güvenli, sakin ve mahremiyeti olan bir yer bulun ve kişiyi zorlamadan görüşmeye davet edin.
• Kişinin, temel ihtiyaçlarının (beslenme, uyku, barınma vb.) sağlandığından emin olun. Yapacağınız ilk şey, bu ihtiyaçlarını sağlamak olabilir.
• Kendini ifade etmek ve yaşadıklarını anlatmak istediğinde; sözünü kesmeden, teselli etmeye çalışmadan dinleyin. “Eğer isterseniz, yanınızda kalmak ve size destek olmak için burada kalabilirim” gibi cümleler kurabilirsiniz.
• Kendinizi konuşmak zorunda hissetmeyin. Unutmayın bazen en büyük destek, sessizce yanında durmak ve dinlemektir.
• Duygularınızı sade bir şekilde ifade edin: “Bu olanlara ve yaşadıklarınıza çok üzüldüm”
• Duruma karşı hassasiyetinizi belirtin: “Umarım doğru cümleler kurabilirim” “Sizi rahatsız eden bir davranışım/sözüm olursa lütfen bana çekinmeden söyleyin”
• İnançları doğrultusunda yapmak istedikleri şeyler için yardım edebilirsiniz ya da bu yardımı almalarını sağlayabilirsiniz (Kur’an okumak, din görevlisiyle iletişime geçmek, taziye için yardım etmek vs.).
• Travmatik olay aynı olsa bile kişiler farklı tepkiler gösterebilir.  Kişilere de bu travmatik tepkilerin çeşitliliğini göz önüne alarak yaklaşın ve genel söylemlerden kaçının (Ör. ‘Ağlayın ya da Ağlamayın’).
• Travmatik yaşantıları anlatması ya da anlatmaması yönünde yönlendirmeler yapmayın (Ör. ‘yaşadıklarınızı anlatırsanız çabuk atlatırsınız’ ‘Anlatmayın, anlattıkça içinizde iyice büyütüyorsunuz’)
• Kendi kötü deneyimlerinizi anlatarak örnek vermeyin ve “sizden daha beterleri var” gibi karşılaştırmalar yapmayın. Öğüt vermeyin.

• Kişilerde umutsuzluğa ve öfkeye sebep olabilecek yorumlar yapmayın (Ör. Afete dair ihmal, yanlış müdahale vb.). Şayet kişi bu konularla ilgili yorum yapıyorsa, engel olmayın veya tartışmaya girmeyin.
• Kişileri teselli ederken “En azından siz hayattasınız”, “Ölenle ölünmüyor”, “Çocuklarınız/aileniz için güçlü olmalısınız” gibi cümleler kurmayın.
• Yaşananların bir ceza olduğunu ifade eden suçlayıcı cümleler kurmayın.
• Travma geçirmiş bir kişiye yapabileceğiniz en önemli şeyin yanında olarak destek olmak olduğunu unutmayın.

*Prof Dr Fatih Yavuz,  Klinik Psk. Seher Cömertoğlu ve çalışma arkadaşları tarafından hazırlanmıştır.