Madenci hastalığı olarak bilinen ölümcül silikozis hastalığı dünyada ilk kez testil işçilerinde göründü. Kot kumlama işinde çalışan binlerce işçi bu hastalığa yakalandı. Bu hastalığın bir diğer adı ise‘Ciğerdeki kum’. Bingöl’de şu ana kadar yaklaşık 66 kişi silikozisten dolayı hayatını kaybetti. Yönetmen Ergül de silokozis hastalarının yaşadıkları ağır süreci ‘Kumun Gecesi/Şeva Xîzê’ belgeseli ile beyaz perdeye aktarıyor.
“SİLOKOZİSE BAĞLI ÖLÜM HABERİNİ OKUMAKLA BAŞLADI HER ŞEY…”
Belgesele ilişkin açıklamada bulunan Ergül, böyle bir projeye nasıl başladığını şu sözlerle anlatıyor: “Belgesel çalışması 25 Aralık 2017 tarihinde okuduğum bir haberle başladı. Haberde Bingöl'ün Karlıova ilçesine bağlı Taşlıçay köyünde Silikozis hastası Faysal Demir'in yaşamını yitirdiği yazıyordu. Bu haber üzerinde okumaya araştırmaya başladım ve yıllardır kot kumlamaya bağlı Silikozis hastalarının sadece ölüm haberleriyle hatırladığını gördüm. Tabi bu ölüm haberleri de sadece sözünü ettiğimiz köy ile ilgili olduğunu. Yaşam koşulları ne sorusuyla başlayan bir çalışma oldu. AB Sivil Düşün Programının desteğiyle çekimlere Mart ayında başladık.”
Silokozis hastalığına ilişkin yaptığı araştırmaları da paylaşan Ergül, “Silokozis hastalığı yoğunlukla Kürt kentlerinde. Bu atölyelerinin çalışmaya başlama tarihi 1980'lerin sonu. 2009-2010 a kadar devam ediyor. Zorunlu göçün tarihiyle denk gelen bir dönemden söz ediyoruz. Bu yüzden kümelenme olduğunu görüyoruz. Bingöl, Erzurum, Muş, Batman, Urfa, Tokat, Çorum ve Gümüşhane'den binlerce belki de 10 binlerce işçi bu atölyelerde çalışmış. Tabi bir de bu atölyelerde çalışan göçmenler var ki onlarla ilgili kısmı bir bilgiye bile ulaşamadık” diyor.
Belgeselin çekim aşamasında bazı hastaların konuşmak istemediğini ve son anda görüşmeleri iptal ettiğini de aktaran Ergül bunun nedenini ise şu sözlerle açıklıyor: “Aslında 2 temel nedeni vardı. Bunlardan birincisi korku iklimi. Bu hastaların bir kısmı çok düşük maaşlar ya da katkılar alıyorlar. Bunu yitirme korkusu. Bir kısmı eğer silikozis hastası olduğu öğrenilirse işinden çıkarılacağı korkusu. 2. Neden ise psikolojik neden. Silikozis hastaları yalnız bırakılmış. Hem sağlık olanaklarına ulaşma noktasında sorun yaşıyorlar hem de öğrenebildiğimiz kadarıyla hiç bir hastaya psikolojik destek verilmemiş. Hatırlamak istememek en büyük neden sanırım. Yatağa bağlı hastalarda da bu yaklaşım hâkim.”
Ergül geçtiğimiz yıl ise ‘Suyun Ölüm Tarihi’ belgeseli ile Ilısu Barajı suları altında kalacak olan Hasankeyf’in mücadelesini anlatmıştı.
