Kolorektal kanser dünyada ve ülkemizde ciddi bir halk sağlığı sorunudur. Türkiye’de hem erkeklerde hem de kadınlarda üçüncü sırada yer almaktadır.
Ülkemizde kanser taramalarının yapılması ve dolayısıyla kanser vakalarına bağlı ölümleri azaltmak amacıyla Kolorektal Kanser Taraması 50-70 yaş arasında kadın ve erkek nüfusa Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM), Toplum Sağlığı Merkezleri (TSM), Sağlıklı Hayat Merkezleri (SHM) ve Aile Sağlığı Merkezlerinde (ASM) gaitada gizli kan kiti yardımıyla hızlı, pratik ve güvenilir bir şekilde 2 yılda bir ücretsiz olarak tarama yapılmaktadır.
Akabinde GGT pozitif olan kişiler uygun standartlarda kalite kriterlerine göre teşhis merkezlerimize yönlendirilmektedir. Ülkemizde %20-30 oranında kolorektal kanser taraması yapılmaktadır.
RİSK FAKTÖRLERİ
Değiştirilebilir risk faktörleri şunlardır:
•Aşırı kilolu veya obez olmak
•Fiziksel olarak aktif olmamak
•Fazla miktarda işlenmiş (sosis, salam ve benzeri veya işlenmemiş kırmızı et (sığır, kuzu, karaciğer ve benzerleri) tüketimi
•Sigara dahil tütün ürünlerinin kullanımı
•Fazla alkol kullanımı
Değiştirilemez risk faktörleri şunlardır:
•İleri yaş
•Kişinin kalın bağırsak polipleri veya kalın bağırsak kanseri öyküsü olması
•Kişinin inflamatuvar bağırsak hastalığı (Ülseratif kolit veya Crohn hastalığı) öyküsü olması
•Ailede kalın bağırsak polipleri veya kalın bağırsak kanseri öyküsü
•Kalıtsal bir sendromun olması
•Tip 2 diyabet hastası olma
BELİRTİLER
Kolorektal kanserlerinde en sık görülen belirtiler şunlardır;
•Bağırsak alışkanlıklarında ishal-kabızlık gibi değişikliklerin meydana gelmesi ve bu değişikliklerin birkaç günden uzun sürmesi
•Bağırsakta tam boşalmama hissi
•Dışkıda kan (parlak ya da koyu kırmızı), veya dışkı renginde koyulaşma
•Karında şişkinlik, kramp tarzında ağrı veya gaz şikâyeti
•Bilinen bir neden olmaksızın kilo kaybı
•Güçsüzlük ve yorgunluk
KORUNMA
Kolorektal kanserini önlemek için atılması gereken en önemli adımlardan biri tarama olmakla birlikte aşağıdaki sağlıklı yaşam davranışlarını uygulamak da sadece kolorektal kanserinden korunmada değil birçok kanserden korunmada da önemlidir:
•Sağlıklı kiloda kalmak ve bunu sürdürmek
•Taze meyve ve sebze ağırlıklı beslenmek.
•Posa içeriği yüksek besinlerin tüketimi artırmak. Posa içeriği en yüksek besinler sırasıyla; kuru baklagiller, tahıllar, sebze-meyvelerdir.
•Günde 30-60 dakika orta düzeyde fiziksel aktivite yapmak (tempolu yürüyüş, bisiklete binme gibi)
•Sigara ve alkol kullanmamak
Kanser taramalarının en önemli basamaklarından biri farkındalık çalışmalarıdır. Mart ayıda Kolorektal kanser farkındalık ayı olarak tüm dünyada ve ülkemizde kabul görmüş ve çeşitli etkinliklerle farkındalık oluşturulmaya çalışılan bir aydır.
BATMAN İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ
