Peki, vefat eden kişinin hangi yakınlarına maaş bağlanır? Ölüm aylığını alabilmek için hangi şartların yerine getirilmesi gerekir?
Sosyal Güvenlik Uzmanı Melis Elmen, dul ve yetim aylığı (ölüm aylığı) şartları hakkında şu bilgileri verdi:
EŞ, ÇOCUK, ANNE VE BABA
“Kanun koyuncunun aile bireylerinden maksadı, vefat eden kişinin belli derecedeki yakınlarını kapsamaktadır. Kanun gereği hak sahibi sayılan bu kişiler arasında kişinin eşi, varsa çocukları ve yine varsa anne ve babası bulunmaktadır.
Ölüm aylığını sağ kalan eş alıyorsa buna hukuki literatürde dul maaşı, eğer çocuklar alıyorsa da yetim maaşı denilmektedir.
Ölüm aylığını almaya hak kazanabilmek için kişilerin en az bin 800 prim gününün ödenmiş olması gerekmekte ya da 4/1-a sigortasına dahil olan kişilerin en az 5 yıllık bir süre içerisinde borçlanma dönemleri hariç sigortalılıklarının olması ve toplamda da en az 900 gün prim günlerinin olması gerekmektedir.
EŞE AYLIK BAĞLANMA KOŞULLARI
SGK ya da BAĞ-KUR’lu vefat eden bir kişinin ölümüyle hak sahibi dediğimiz eş, anne-baba, kız çocuk veya erkek çocuğa belirli koşullarla dul veya yetim aylığı bağlanır.
SGK ya da BAĞ-KUR’lunun ölümüyle hak sahiplerine aylık bağlanabilmesi için; kişi 1.10.2008 den önce ölmüşse borçlanmalar dahil en az 900 gün ve 5 yılı olması,
Kişi 1.10.2008 den sonra ölmüşse borçlanmalar hariç en az 900 günü ve 5 yılı bulunması gerekmektedir. Borçlanmalarla birlikte bu süre en az bin 800 gün olmalıdır.
Emekli sandığında bu süre 5-10 yıldır.
Vefat eden SGK, BAĞ-KUR, Emekli Sandığı mensubunun dul eşine aylık bağlanır ve eş yeniden evlenmediği müddetçe bu aylık devam eder.
Eşin çalışıp çalışmamasının önemi yoktur. Sadece bağlanacak maaşın oranı değişir.
KIZ ÇOCUĞA YETİM AYLIĞI BAĞLANMA KOŞULLARI
Vefat edenin kız çocukları; SGK, BAĞ-KUR ve Emekli Sandığı’na bağlı çalışmadıkları, emekli olmadıkları ve evlenmedikleri müddetçe yetim aylığı alırlar.
Emekli Sandığı mensubunu kız çocukları; SGK, BAĞ-KUR çalışanı ya da emeklisi olsa bile anne-babalarından yetim maaşı almaya devam eder.
ERKEK ÇOCUKLARINA YETİM AYLIĞI BAĞLANMA KOŞULLARI
Erkek çocukları; şartsız 18 yaşına kadar, lise öğrencisi se 20, üniversite öğrencisi ise 25 yaşına kadar yetim aylığı alır. Malul erkek çocuk ise, evli olsa bile ömür boyu maaş alır.
ANNE YA DA BABAYA MAAŞ BAĞLANMA KOŞULLARI
Burada durum anne ya da babanın 65 yaş altı veya üstü olmasına göre ve gelire göre değişiklik göstermektedir.
65 yaş altı ebeveyne ancak eş ve çocuklardan arta kalan hisse varsa ve herhangi bir aylık ya da geliri yoksa ya da yapılacak denetim sonucu aylık ya da geliri asgari ücretin altında kalıyorsa evladından maaş bağlanır.
65 yaş üstü ebeveyne maaş bağlanırken ise artan hisse olup olmadığına bakılmaz, ancak gelirle ilgili yine yukarıda yazılanlar söz konusudur.
KIZ ÇOCUĞU HEM EŞTEN HEM ANNE-BABADAN AYLIK ALABİLİR Mİ?
Burada ölen kişinin ya da hak sahibini kurumu, ölümlerin hangi tarihlerde olduğu vb. verilere göre değişen durumlar vardır. Ölüm aylıkları konusunda genelgeler ya da yargı kararları ile sürekli değişimler söz konusu olmaktadır. Bu konuda danışmanlık hizmeti alınması gerekmektedir.
ECELİYLE ÖLSE BİLE AYLIK BAĞLANIR
İş kazası veya meslek hastalığı sonucu kendisine sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış kimse iş kazası veya meslek hastalığı sonucu ölmese bile, vefatında hak sahiplerine 5510 Sayılı Kanun’un 34. Madde hükümlerine göre gelir olarak bağlanır.
İş göremezlik geliri alan biri öldüğü zaman hem ölüm maaşı hem de iş göremezlik gelirini belirli bir oranda birlikte alabilirler.”
