Hikmet; Hak ile Batılı ayıran mizan, dosdoğru yolu gösteren pusula, kalbe şifa ve ruha sükûnet, akla selamet ve kötülüklerden-hatalardan bizleri koruyan bir zırhtır. Hak ve hakikat ile batılın ayrışmasında bir mihenk taşı hükmünde olan hikmet; bütün toplumsal katmanlara seviyelerine uygun tarzda anlatma, aktarma ve tebliğ etme sanatıdır. Mevlana; “Ne kadar bilirsen bil, anlattıkların karşındakinin anladığı kadardır” diyerek istikamet ölçüsünü ve hikmet çizgisini ortaya koymuştur.
Her insan kendi çağının çocuğudur. Çağının insanı olamayanın, geleceği inşa iddiası olamaz. İçinde yaşadığımız çağa söyleyecek sözümüz olmalı. Öyle bir söz söylemeliyiz ki, bu söz sonraki çağda yankılanmalıdır ve sonraki çağı inşa etmelidir.
İşte Lokman Hekim, hikmetli yaklaşımları, geleceğe dair tasavvurları, projeksiyonları ile her dönemin insanına rehberlik yapmış, çağın ruhuna uygun söylemleri ile ışık olmuş ve projektör lük görevini hakkiyle ifa etmiştir.
Lokman Hekim ile ilgili şöyle bir anekdot anlatılır: Hz.Davut(a.s), bir gün Lokman Hekimden bir koyun kesip en iyi yerinden iki parça et getirmesini istemiş. Lokman Hekim de ona kestiği koyunun dilini ve yüreğini getirmiş. Birkaç gün sonra Hz.Davu(a.s), Lokman Hekimden yine bir koyun kesmesini, keseceği hayvanın en kötü yerinden iki parça et getirmesini istemiş. Lokman Hekim hayvanın yine dilini ve yüreğini getirmiş. Hz. Davut’un Lokman Hekimden her iki isteğinde de aynı et parçalarını getirmesinin sebebini sorması üzerine, Lokman Hekim şöyle cevap vermiş: İnsanda bu iki uzuv (dil ve yürek) iyi olursa o insandan daha iyisi, bu iki uzuv kötü olursa o insandan daha kötüsü olmaz” diye cevap vermiş.
Lokman Hekim’in oğlu üzerinden bütün bir insanlığa iki dünya saadetini kazandıracak nasihatleri şöyledir:
“Ey oğlum! Kuşkusuz dil hayrın da şerrin de anahtarıdır. O halde sen altın ve gümüşü mühürleyip sakladığın gibi, hayır dışında ağzını mühürle!”
“Ey oğlum! Takvayı kendin için ahiret sermayesi edin! Çünkü takva, mal ve mülk ile olmayan bir ticarettir!”
“Ey oğlum! Cenazede hazır bulun! Çünkü cenaze, sana ahireti hatırlatır. Haram ve günahlar ise, senin dünyaya karşı meylini artırır.”
“Ey oğlum! Yalan söyleyen kimsenin nuru gider. Kötü huylu olan kimsenin gam ve kederi çoğalır.”
“Ey oğlum! Anlayışsız kimseye bir meseleyi anlatmak, ağır bir kayayı yerinden oynatmaktan daha zordur.”
“Ey oğlum! Cahili bir yere elçi olarak gönderme! Eğer akıllı ve hikmet sâhibi birini bulamazsan, kendin git!”
“Ey oğlum! Dünya derin bir deniz gibidir. Çoğu insan orada boğulmuştur. Takva gemin, iman yükün, tevekkül hâlin, Salih amel azığın olsun! Kurtulursan Allah Teâlâ’nın rahmetiyle, boğulursan günahın sebebiyledir.”
“Ey oğlum! Horoz senden daha akıllı olmasın! O her sabah, zikir ve teşbih ediyor, sen ise uyuyorsun!”