ASIM EKREN
Cumhuriyet Savcısı
Ali’ye soruyorsunuz ayrı, Veli’ye soruyorsunuz ayrı…
Siyasetçiye, gazeteciye, memura, sendikacıya… Soruyorsunuz aynı şey. Yani ayrı…
Trabzon’a, Batman’a veya İzmir’e soruyorsunuz fazla değişen bir şey yok. Yine ayrı…
Bir de kendi içlerinde “ayrılar” var ki sormayın.
Velhasıl-ı kelam, farklı kişi veya yerlerde farklı görünen ya da farklı görünmesi arzulanan bir manzara karşımıza çıkıyor mu? Sanırım “evet, evet” diyorsunuz.
Nedir bunun doğrusu?
Kişiye veya yere göre değişen,
Dezenformasyon mu?
Yalan haber mi?
Sansür yasası mı?
Hukuki bir meselede hukukçular bile bir yere varmıyor ise vatandaş elbette ki haklıdır. Vatandaş, ağırlıklı olarak bunun bir kefeye konulmasını ister. Zira kendisini günahıyla ve sevabıyla neyin beklediğini bilmek istemesi en doğal hakkıdır.
Bunları okuyan sizler “Bu yazıda herhalde doğrunun ne olduğu yazılacak” diye düşünmeyin lütfen. Çünkü bu niyetle, yani size “doğrusu şudur veya bu yanlıştır” demek için yazmadım. Ben, çıkarılan kanunun gündelik hayatta vatandaşımıza, özellikle internet, sosyal medya kullanıcısına etkisinin ne olduğunu belirtmeye çalışacağım.[1]*
Lehine veya aleyhine değil mümkün oldukça yasanın bu yöndeki hukuki fotoğrafını çekmeye çalışacağım. Öyle anlaşılıyor ki ayrıca meselenin daha iyi anlaşılması için de hukuki kelimelere boğulmak istemiyorsunuz. Bu da tamam… Gerisi, yani yukarıdaki sorulara verilen cevabın ne olması gerektiğinin takdiri ise sizlere aittir.
Öncelikle bu kanunun resmi adını tam olarak yazalım:7418 sayılı Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’dur. 14.10.2022 tarihinde TBMM’de kabul edilmiş ve 18.10.2022 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Şimdi de yasa maddelerinin içeriği itibariyle internet yayınlarının (haber sitelerinin) vatandaşı ilgilendiren taraftaki yeni düzenlemelerine bakalım. Örneğin;
1-Kullanıcılar, internet haber sitesinin faaliyet gösterdiği iş yeri adresi, ticari unvanı, elektronik posta adresi, iletişim telefonu ve elektronik tebligat adresi ile yer sağlayıcısının adı ve adreslerine ilgili internet ortamında ve ana sayfada doğrudan ulaşabileceklerdir. Bu bilgiler, iletişim başlığı altında bulundurulacaktır. Bu durum, taleplerin daha kısa sürede ve etkili olarak internet haber sitesine iletilmesini sağlayacak. Kullanıcı vatandaşa muhatabı bilme yönünden güven verebilecektir.
2-Kullanıcılar, bir içeriğin ilk kez sunulmaya başlandığı tarih ile sonraki güncelleme tarihleri, her erişildiğinde değişmeyecek şekilde içeriğin üzerinde görebileceklerdir. Bu şekilde yayın içeriğinde yayından sonra değişiklik yapılıp yapılmadığı, neyin değiştirildiği, kısacası yapılan değişiklikler kullanıcı – okur tarafından fark edilebilecektir. .Bununla ileride lehe veya aleyhe sonuç doğurmaya olası bazı içeriklerin kaybedilmesinin önüne geçilmek istenmiştir.
3-Kullanıcılar, genel esasalar saklı olmak üzere Basın Kanunu’nda sayılan eylemlere aykırılık halinde hukuki (tazminat) talep edebilecek, cezai sorumluluk nedeniyle şikayet edebileceklerdir. Daha önceki talep veya şikâyetlerde karşılaşılan sorumluların tespitindeki zorluklar büyük ölçüde, artık olmayacaktır. Çünkü bu bilgiler Cumhuriyet Başsavcılıklarına verilmesi gereken beyannamede gösterilecek ve aleni olarak, yani isteyen herkesin görebileceği şekilde kayıt edilecektir. Bu da karşıdaki muhatabı, yani haber sitesi yetkililerini bilme ve gerektiğinde resmi kayıtlardan ulaşılabileceğini öngörmeyi sağlayacaktır.
4-Kişi veya kurumların varsa düzeltme ve cevap (tekzip) talepleri internet ortamında da artık karşılanacaktır. Tekzip daha önce internet haber siteleri için yoktu. Gazete, dergi ve televizyonlar için vardı. Değişiklikle tekzip talepleri, hiçbir düzeltme ve ekleme yapılmaksızın, yazının alındığı tarihten itibaren en geç bir gün içinde, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, URL bağlantısı sağlanmak suretiyle, aynı puntolarla ve aynı şekilde yayımlanması zorunludur. Yayın hakkında verilen erişimin engellenmesi ve/veya içeriğin çıkarılması kararının uygulanması ya da internet haber sitesi tarafından içeriğin kendiliğinden çıkarılması durumunda, tekzip metni ilgili sitede ilk yirmi dört saati ana sayfada olmak üzere bir hafta süreyle yayımlanacaktır. Tekzibin yayınlanmaması ve ilgilinin talebi üzerine Sulh Ceza Hakimliğince verilen düzeltme ve cevabın yayımlanmaması halinde bu durum suç olacağı için ilgili yayının yapıldığı site yönetiminin (beyanname kaydının) bulunduğu yer Cumhuriyet Başsavcılıklarına şikayet edilebilir.
